Trời lúc này nắng đã lên khá gắt nhưng đứng cạnh dòng sông vẫn mát rượi vì xung quanh toàn là núi liền rừng. Dòng nước đục vàng mang đầy phù sa này theo hợp lưu với sông Đồng Nai trên địa phận Cát Tiên rồi chảy về miền xuôi qua nhiều con thác khác.

Do Huyện Đạ Tẻh nằm trên phần chuyển tiếp giữa cao nguyên Di Linh, Bảo Lộc với vùng Đông Nam Bộ, địa hình thấp dần về phía Tây - Tây Nam từ độ cao 600m xuống còn dưới 120m ở hạ lưu sông Đạ Nha, Đạ Tẻh nên nước sông này chảy cuồn cuộn rất mạnh. Một trong những nhánh của sông này là Đạ Mí (?) mà bọn mình đã ghé lại ven bờ lúc từ Đạm'ri về Madagui trên QL20, chỉ là nhánh thôi nhưng nước ở đó cuồn cuộn như dòng lũ dữ.

Địa hình Đạ Tẻh chia làm hai dạng với vùng núi cao chiếm diện tích tương đối lớn, phân bổ ở thượng lưu các con sông Đạ Tẻh, Đạ Lây, Đạ Kho, Đạ Bộ, trong vùng thuộc địa phận xã ĐạPal, Quảng Trị, Mỹ Đức, Quốc Oai và một phần các xã Đạ Lây, Hương Lâm, An Nhơn.
.
< Sắp đến cầu treo.
.
Còn lại là địa hình vùng núi thấp xen kẽ với các thung lũng hẹp có độ cao trung bình 200m, tập trung ở phía Nam và Tây Nam của huyện, địa hình này nằm ở hạ lưu các sông nói trên và hình thành nên một vùng đất tương đối bằng phẳng thuộc xã Hà Đông, thị trấn Đạ Tẻh và một phần các xã Mỹ Đức, Quốc Oai, An Nhơn, Hương Lâm, Đạ Lây, Đạ Kho.
< Cầu treo Đạ Tồn lớn và rất vững chãi.
.
Ngắm dòng sông một đổi rồi bọn mình trở ra lộ chạy xe về hướng cầu treo.

Cây cầu này cũng có một câu chuyện, nhỏ thôi: Trườc kia thôn 4 nằm bên kia sông, muốn qua lại rất khó khăn vì dòng nước sông chảy mạnh và sâu, còn muốn đi hướng khác thì xa và phải cắt rừng từ Đạ Oai vô cùng bất tiện.

< Giữa cầu nhìn xuống dòng Đạ Nha.
.
Do vậy cây cầu ra đời, vững chải bắt ngang dòng Đạ Nha là niềm phấn khởi đối với người dân tại đây. Cầu do dân địa phương đóng góp một phần (nghe nói mỗi người 200k), phần còn lại là kinh phí nhà nước. Chung quy: đây là nổ lực của việc  nhà nước và nhân dân cùng làm, góp phần phát triển phần đất của thôn 4.
< Nền cầu lát vĩ sắt nhám gồm hai làn.
.
Cầu to, nền sắt lớn ô vuông phía giữa nhìn thấy nước cuộn phía dưới nhưng rất vững chãi, hai người một xe chạy qua không si nhê gì cả. Qua đó rồi thấy cái công thôn, bọn mình rẽ phải theo con đường bọc vòng trong xóm.
< Bên này là thôn 4 thuộc xã Đạ Tồn.
< Nhà? không phải, chỉ là chuồng bò thôi, bò nuôi khá nhiều vì cỏ phong phú.
.
Ở Đạ Tồn nhà nào cũng có vườn và rẩy, đa phần trong số đó là trồng điều, đất ven sông suối được trồng lúa, trồng mía, trồng cỏ nuôi bò. Điều trước nay là cây chủ lực của xã nhưng nghe nói năm nay mất mùa nên một số bà con dự định chuyển sang loại cây trồng khác. Chẹp, mong rằng nông dân ta tính đúng để tránh cảnh được giá thì mất mùa và ngược lại.


< Đường trong thôn lát nhựa.
.
Chạy vào thôn rồi bọn mình quẹo phải chạy sâu vào xóm. Đường sạch đẹp và không hề thấy chút rác nào ngoài những trảng cỏ xanh mướt hai bên.
< Một ngôi nhà của người địa phương.
.
Chuyến này bà xã có đem theo một số áo mưa mới để tặng bà con - một ít bánh dành cho các bé. Thật ra người ta ở đây chưa hẳn là nghèo...
< Chị phụ nữ dẫn đàn bò đi "điểm tâm".
.
Nhưng khi nhân được quà: ai nấy cũng rất thích vì dạng này có lẽ thuộc hàng "hiếm" tại đây, mà mùa này mưa rất nhiều.
"Lần này bé Tư có áo mưa đi học rồi"
< Tiệm "tạp hóa" lưu động.
.
Ghé hàng tạp hóa lưa động trong xóm hỏi đường, sẳn dịp cũng trao ít bánh cho các bé. Qùa không đáng gì nhưng chí ít cũng mang lại niềm vui.
< Trên đường tìm thác Đạ Tràng.
.
Một chị phụ nữ kêu tụi mình chở theo chú bé con chị để dẫn đường đến thác nhưng mình từ cảm ơn và từ chối, chắc tìm không quá khó đâu.


< Những lối mòn qua rừng rậm, Đạ Tràng ơi, mi ở đâu?
.
Vắng người nên tìm dịp để hỏi cũng là chuyện hiếm, biết hỏi ai?
< Rồi đang lúc bí đường thì tình cờ gặp một cô bé cho biết: "Con chỉ biết ở đây có một thác thôi, hướng này".
< Già đi xe bự, nhỏ đi xe nhí - chỉ giúp nhau cũng là phương cách "tiếp thị du lịch địa phương". Bà xã tặng cô bé gói bánh nhỏ, lúc đầu thì từ chối nhưng rồi cũng nhận, cảm ơn bé nhé.
< Đường vào thác là lối trên cao, có một chú bê canh giữ.
< Trên đó nhìn xuống thấy cây cầu ngang suối.
< Tiếp tục truy tìm, bà xã xuống đi bộ cho... chắc ăn!
< Nắng len lỏi qua kẽ lá rừng.
< Thêm một đoạn nữa thì mình bỏ xe lại: "Em cưng ở đó chờ anh nhé".
.
Trong rừng lúc này mình bổng nhớ đến những thông tin voi rừng từng xuất hiện nhiều lần ở Đạ Tồn. Có lần thì một con, có lần những 3 con kéo đến phá trụi nhiều ruộng hoa màu của dân. Dấu chân con voi lớn nhất mà người ta đo được là 35x36 cm - khả năng đây là những con voi tách đàn từ rừng Tánh Linh về đây.
< Lầy cũng có tình yêu (hình trái tim)?
.
Do voi là động vật cần bảo tồn nên trẻ con, phụ nữ phải tạm lánh nạn vào khu trung tâm huyện còn trai tráng thì ở lại thì đuổi voi bằng các cách truyền thống là đốt lửa, đánh trống, khua mõ. Cũng may những lần xuất hiện đó là năm 2003 và 2006, sau này thì không thấy nữa.
< Ngã 3 khiến bọn mình phân vân không biết nên theo lối nào. Phía trái nghe tiếng nước réo rào rạc nên mình chọn hướng này.
.
Còn nếu bây giờ mà ông tương xuất hiện trước mặt mình thì phải làm gì nhỉ? Hẹn chiều nay nhấm nháp cùng ông ly cà phê đặc sánh?


< Kết quả là gặp dòng suối với nước chảy rất mạnh.
< Men theo suối này lội bộ thêm một khoảng dài nữa...
< Loanh quanh miết theo bờ suối đầy bụi rậm một hồi thì bắt đầu lạc trong một khoảng rừng trồng toàn cây ca cao..
< Tới lui, xuôi ngươc khá lâu trong đó mà không thấy thác đâu cả, tiếng nước rì rào vẫn nghe rất gần.
.
May mắn là một chàng trai trẻ đột nhiên xuất hiện và hỏi "cô chú tìm gì" rồi dẫn mình ra lối đi tới thác. Chắc anh chàng là người trông rẫy do vài chiếc xe gắn máy của họ vẫn bỏ lây lất tại đó.
< Cuối cùng thì cũng đến được thác Đạ Tràng...
< Nước từ thác cuồn cuộn chảy ra thành dòng suối - đoạn suối hồi nãy mình thấy bắt nguồn từ đây.
< Thác không quy mô như chút thông tin mình có được trước chuyến đi "Tại đây có một thác rất đẹp, đề nghị những nhà làm du lịch hãy đầu tư để phát triền du lịch...". 


Nhưng dầu gì thác cũng thật hoang sơ và nước rất nhiều, chảy xuống gặp ghềnh đá nên hắt lên cao. Đẹp!
< Khung cảnh quanh thác: phía nguồn là rừng rậm.
.
Vài tảng đá cạnh thác giúp bọn mình ngồi nghỉ chân, uống nước và táy máy với dòng nước mát lạnh.
Tiếng nước đổ ì ầm nhưng một bản nhạc hoàng tráng của rừng xanh.
< Nhưng ngoài kia thì những ngọn đồi đã bị chặt phá hết, chắc để trồng cây công nghiệp, làm rẫy.
< Máu của rừng.
.
Khoảng nữa giờ sau, thỏa thuê rồi thì bọn mình rời thác lần trở ra.
Em Win vẫn ngoan ngoãn chờ đó...
< Đường trở ra.
.
Giờ sẽ đến thác ở Triệu Hải. Xem qua thác này rồi thì mình nghĩ thầm chắc thác TH cũng nho nhỏ xinh xinh thôi nhưng chỉ một hai tiếng nữa thôi thì mình biết là lầm hoàn toàn.
Mời bạn xem trong hồi sau.

.
Còn tiếp
.
Điền Gia Dũng
.
Phần 1 - Phần 2 - Phần 3 - Phần 4 - Phần 5 - Phần 6 - Phần 7 - Phần 8 - Phần 9 - Phần 10 - Phần 11 - Phần 12 - Phần 13 - Phần 14 - Phần 15 - Phần 16 - Phần 17 - Phần 18 - Phần 19 - Phần 20