(BNA) - Tồn tại lâu đời, nghi môn đền Làng Danh xã Lăng Thành (Yên Thành) mang vẻ đẹp cổ kính, độc đáo, là công trình nghệ thuật đặc sắc.

Vừa qua, bái đường và hậu cung đền Làng Danh đã được trùng tu, tôn tạo do bị xuống cấp nặng nề, riêng nghi môn cổ kính của đền vẫn giữ nguyên hiện trạng gốc. Ảnh: Huy Thư

Được biết, đền Làng Danh hay còn gọi là đền Bảo Sơn được xây dựng từ năm 1816 gồm 3 hạng mục chính, trong đó nghi môn là công trình tiêu biểu có kiến trúc đặc sắc, xây dựng theo kiểu trồng diêm 3 tầng, cao 8 mét. Tầng 1 thiết kế cổng vòm có cửa đóng mở - cổng chính để ra vào đền.

Tầng 2, mặt trước có lan can, ở giữa thiết kế 1 cửa thông gió hình lục giác. Tầng 3 không lập cửa. Xung quanh các tầng lầu được kẻ chỉ, hoa văn cách điệu, phù điêu, hình "tứ linh" rất sống động.

Công trình được xây dựng bằng vật liệu gạch, vôi vữa, sành, sứ, tuy không đồ sộ về quy mô, kiến trúc nhưng mang vẻ đẹp thẩm Mỹ, thuần Việt. Hai tầng trên của nghi môn lợp ngói vảy, các mái ngói uốn cong mềm mại, 4 góc đầu đao cong vút.

Xung quanh nghi môn, trên tường, các mái ngói trang trí đề tài truyền thống, như "tứ linh", mặt hổ phù, long mã, hoa lá với mật độ dày, tính Mỹ thuật cao. Trên các tầng lầu, những cặp nghê, phượng, mặt hổ phù... thường được bố trí một cách đăng đối.

Nghi môn cao 3 tầng được liên kết với 2 dải tường ở hai bên có 2 cổng phụ mang tính cách điệu (không có cửa) xây dựng theo kiểu chồng diêm 8 mái cùng 2 trụ biểu nghề chầu uy nghi. Kiến trúc này tạo nên sự cân đối hài hòa cho nghi môn.

Nhiều tiểu tiết trang trí trên nghi môn đã bị phong hóa, rụng gãy, nhưng những gì còn lại cũng cho người xem cảm nhận được giá trị Mỹ thuật của một công trình cổ. Hai bên cửa vòm, hình rồng uốn lượn trong mây được đắp nổi bằng vôi vựa nhưng không kém phần sống động và mềm mại.

Hình chim phượng được đắp nổi trên nghi môn trong tư thế "phượng vũ" với đôi cánh giang rộng, đầu ngẩng cao sắc nét.

Mặt trước của nghi môn đắp nổi 3 chữ Hán bằng mảnh gốm sứ "Bảo Sơn từ" , mặt sau 4 chữ Hán "Đại đức viết sinh" . Qua thời gian, các mảnh sứ đã bị rụng, chữ còn nguyên nét, chữ không. Hình rồng được thể hiện trên nghi môn khá phong phú, mỗi vị trí mang một vẻ đẹp riêng.

Trên hai trụ biểu đắp hình nghê ngồi chầu với dáng vẻ đầu rồng đuôi cá, chân có móng vuốt sắc nhọn. Phía dưới đắp hình chim phượng, long mã trong tư thế hoạt động khá uyển chuyển.

Tồn tại lâu đời, trải qua nhiều trận lũ lụt, gió bão nhưng nghi môn cổ vẫn vững chãi, uy nghi góp phần làm nên vẻ đẹp riêng cho đền Làng Danh - Di tích Lịch sử - Kiến trúc Nghệ thuật cấp tỉnh. 

Theo Huy Thư (Báo Nghệ An)

Du lịch, GO!