Đèo Le là một con đèo nhỏ dài 8km băng qua dãy núi Hòn Tàu, nằm giữa hai xã Quế Long và Quế Lộc (huyện Quế Sơn, tỉnh Quảng Nam). Đèo Le cách thành phố Đà Nẵng khoảng 70km về phía tây nam; cách quốc lộ 1A (ngã ba Hương An) khoảng 30km về phía tây theo tỉnh lộ 611... và là trục lộ chính nối hai huyện Quế Sơn và Nông Sơn

Đèo Le cũng như nhiều đường đèo khác, khởi đầu là một đường mòn xuyên rừng hẹp, có nhiều cây le mọc và là đường đi lại của người dân sinh sống ở vùng Lộc Đông: quê hương của một trong 4 tứ kiệt học vấn của đất Quảng Nam là ông Nguyễn Đình Hiến. Ông cũng chính là người đã có công lớn trong việc đề xuất mở rộng đường Đèo Le, giảm bớt những hiểm trở khó khăn cho việc đi lại bằng đường bộ của người dân ngày ấy.

< Đứng trên đỉnh nhìn về dưới chân đèo, một góc nhỏ huyện Quế Sơn hiện ra khá đẹp và quyến rủ.

Được khởi công năm 1937, sau 2 năm với nhiều ngàn ngày công và tiền của, Đèo Le đã được hoàn tất. Ngày nay, sau nhiều lần nâng cấp thì Đèo Le trở thành tỉnh lộ và không chỉ là con đường đi lại giao thương của Nông Sơn với các địa phương nằm dọc theo dòng chảy của sông Thu Bồn mà còn được xem như cầu nối tuyệt vời dành cho du khách khám phá vẻ đẹp đang còn nhiều tiềm ẩn của Quảng Nam vì chính bản thân Đèo Le cũng là một bức tranh phong cảnh hữu tình dể khiến người yêu thiên nhiên phải mê đắm.

Ấn tượng của du khách khi đến Đèo Le là nơi đây còn hoang sơ với cây xanh, suối nước róc rách, hồ tắm thoáng đãng, không khí trong lành. Du khách lội bộ lên đầu nguồn suối Mát ở đỉnh đèo để thỏa sức ngắm cảnh.
Dulichgo
Đứng ở đây có thể nhìn bao quát cả khu vực rộng lớn phía dưới được bao phủ bởi màu xanh đẹp như tranh. Trên đầu là trời xanh, mây trắng, nắng gió lao xao tạo cho lòng người nhiều hứng khởi.

Bên kia đèo Le, những địa danh như Đại Bình (hay Đại Bường), Trung Phước, Hòn Kẽm Đá Dừng, Dùi, Chiêng, Tí, Sé… bao giờ cũng gợi chút tò mò trong khách lãng du. Nơi đây có phong cảnh sơn thủy hữu tình với suối Mát nước trong vắt, khung cảnh hoang sơ và đặc biệt là có món gà luộc ngon nổi tiếng.

Du khách có thể tắm nơi đầu nguồn suối Mát hoặc bơi lặn trong hồ tắm rộng, xây lưng chừng đèo với nguồn nước được dẫn về từ suối Mát. Được vẫy vùng trong làn nước mát nơi đèo cao trong khung cảnh thiên nhiên kỳ thú, bao mệt mỏi và âu lo đời thường dường như tan biến, du khách sẽ khoan khoái và thấy lòng thật thanh thản.

< Hồ bơi trong lành giữa đại ngàn.
Dulichgo
Là vùng đất hoang dã, nhờ bàn tay con người, nơi đây trở nên đẹp và hấp dẫn hơn. Đó là hàng trăm bậc tam cấp bằng đá được xây thành hai đường về hai phía đi lên hồ tắm và đầu nguồn suối Mát. Đó là những tảng đá lớn với hình khối khác nhau được sắp xếp thật tự nhiên và đẹp mắt. Đó là hồ tắm nhân tạo rộng và độc đáo; những nhà hàng, quán bar, nhà nghỉ được xây dựng bên suối thấp thoáng trong bóng mát cây xanh.

< Những tảng đá đan xen với cây lá trên vách núi Đèo Le.

Sau khi lội bộ, tắm mát, nghỉ ngơi, du khách sẽ thưởng thức những món ăn ngon nơi đây mà đặc sản là món gà Đèo Le.

Gà Đèo Le tương tự món gà tre dưới xuôi nhưng vì sống trên vùng đèo nên mình nhỏ, thịt chắc và có mùi thơm ngon rất đặc trưng. Chọn gà tơ, làm sạch lông và lòng ruột, bỏ vào nồi nước đang sôi để luộc vừa chín tới. Nước luộc gà phải lấy từ đầu nguồn suối Mát.

< Dưới chân Đèo Le, hàng quán bán đặc sản gà che Đèo Le chào mời du khách.

Gà luộc chín, mùi thơm dậy lên quyến rũ. Thú vị nhất là để gà nguyên con, thực khách tự tay xé, chấm muối tiêu ớt cùng rau răm, nhâm nhi với ly rượu Quế Trung (một đặc sản của vùng đất Quế Sơn).
Dulichgo
Thưởng thức vị thơm ngọt của gà, vị cay của ớt, rau răm, tiêu và rượu trên đỉnh đèo lộng gió, yên tĩnh, bên những người thân yêu thật là thi vị. Nước luộc gà cùng lòng gà dùng nấu cháo (hoặc nấu miến, đồ xôi) nóng hổi với gia vị thơm ngào ngạt sẽ làm hài lòng thực khách.

< Đứng tại Đèo Le nhìn làng mạc nằm lọt thỏm giữa núi rừng.

Tiếng lành đồn xa, món gà luộc Đèo Le đã trở thành đặc sản nơi đây. Thương hiệu gà Đèo Le đã vượt qua ranh giới huyện miền núi Quế Sơn, được nhiều nhà hàng vùng xuôi và thành phố lớn tìm mua, quảng bá, lôi cuốn thực khách. Đèo Le hoang sơ nhưng quyến rũ, chỉ cần một lần đến du khách sẽ nhớ mãi.

< Hoa phượng rực rỡ giữa núi rừng ngày đầu hè.

Đèo Le, cái tên thật giản dị và mộc mạc nhưng lại là một bức tranh thiên nhiên hoàn hảo có đủ phong cảnh hữu tình, cảnh quan thơ mộng và cả một cuộc sống yên bình đầy thơ của những con người hiền hậu chân chất.

Du khách có dịp chinh phục Đèo Le, sẽ cảm nhận được không gian trùng điệp xanh mát của núi rừng xanh ngắt trong lành. Thấp thoáng sau những dãi núi đồi trùng điệp là những mảng ruộng xanh bát ngát, thỉnh thoảng ẩn hiện những ngôi nhà nhỏ bình yên như đang chìm đắm trong một không gian đầy thơ duyên dáng.

Du lịch, GO! tổng hợp từ Dân Việt và nhiều nguồn khác.