(BAVN) - Rối nước Đào Thục (Đông Anh, Hà Nội) đã để lại ấn tượng đối với bạn bè quốc tế trong những lần phường rối đi lưu diễn tại các nước Trung Quốc, Hà Lan, Thái Lan, Nhật Bản và hiện trở thành một sản phẩm du lịch mới lạ dành cho du khách nước ngoài trong tour khám phá văn hóa vùng Đồng bằng Bắc bộ.

Từ trung tâm thành phố Hà Nội chạy theo quốc lộ 3 đến trung tâm thị trấn Đông Anh, rẽ phải vào 10km, chúng tôi đến Thủy Đình, nơi được xem là sân khấu múa rối nước của làng Đào Thục.

< Các con rối được làm bằng gỗ nhẹ, sơn những màu sắc sặc sỡ gắn lên đầu sào tre và điều khiển bằng ròng rọc.

Ông Ngô Minh Phong, trưởng phường rối nước Đào Thục kể cho chúng tôi nghe về lịch sử nghề rối nước truyền thống của làng. Văn bia ở đình làng Đào Thục có ghi rằng, ông tổ của nghề múa rối nước ở đây là ông Nguyễn Đăng Vinh làm chức Nội giám thời nhà Lê (1735 - 1940). Sau khi trở về làng, ông đã truyền dạy lại cho con cháu ba nghề: Dệt vải, làm mộc và múa rối nước. Dulichgo

< Những chi tiết nhỏ nhất của con rối được các nghệ sỹ kiểm tra kỹ lưỡng trước khi biểu diễn.

Đến nay, làng Đào Thục chỉ còn gìn giữ và phát triển được nghề múa rối nước. Hàng năm, vào ngày 24/2 âm lịch, dân làng vẫn làm lễ dâng hương tưởng nhớ công đức của ông tổ nghề. Vào Ngày hội văn hóa các dân tộc năm 1989, phường rối nước Đào Thục đã đoạt huy chương vàng và đoạt huy chương bạc cho những tích trò xuất sắc trong Liên hoan múa rối nước toàn quốc lần thứ nhất vào năm 1994.

< Hậu trường phía trong Thủy Đình, nơi các nghệ sĩ điều khiển những con rối theo các tích trò kết hợp với âm nhạc dân tộc.

Trong không gian Thủy Đình mang đậm nét kiến trúc tiêu biểu cho làng quê Bắc bộ, những du khách đến từ Nhật Bản được xem những tiết mục múa rối đặc sắc. Những con rối bằng gỗ vô tri vô giác được sơn đầy màu sắc bỗng trở nên sinh động trên sân khâu nước. Dulichgo

< Để người xem cuốn hút vào những điệu múa rối thì ban nhạc cũng là một phần không thể thiếu.

Từng động tác của những con rối được diễn  thuần thục, ăn khớp với lời thoại, lời hát và tiếng trống, tiếng đàn của những người nghệ sĩ của làng như cuốn đoàn khách du lịch theo các trò: Đốt pháo phất cờ, Múa Rồng, Câu ếch, Cá bơi lội, Thạch Sanh đánh trăn tinh, Hát Văn, Múa Phượng.... Các tích trò rối nước này như biết nói, biết kể cho người xem các câu chuyện dân gian về văn hóa và con người làng quê Việt Nam…

< Hình ảnh người nông dân trên ruộng đồng được tái hiện tại phường rối.

Hậu trường bên trong Thủy Đình, các nghệ sĩ làng đều lội nước ngập qua bụng, điều khiển những con rối gỗ bằng sào tre và dây thừng kéo qua ròng rọc nhỏ. Không ai bảo ai nhưng từng động tác của con rối kết hợp giữa dây và sào của mỗi người điều khiển đều rất linh hoạt và thuần thục. Ông Phong bảo: “Kỹ thuật biểu diễn của phường rối đã được cải tiến hơn xưa bằng việc dùng dây kết hợp với sào để  di chuyển con rối linh hoạt hơn”.

< Nghệ thuật hát văn cũng được truyền tải thông qua những điệu múa uyển chuyển của những con rối.

Được biết, những con rối được chính những người trong làng Đào Thục làm. Các con rối thường cao khoảng 30 - 40cm, được làm bằng gỗ và phủ sơn bên ngoài để chống thấm nước. Mỗi con rối đều được điêu khắc theo hình tượng nhân vật, con vật trong những câu chuyện dân gian của Việt Nam. Trong những buổi biểu diễn phục vụ khách thì phường rối thường biểu diễn khoảng 10 - 15 trò, trong những dịp lễ hội của làng thì biểu diễn khoảng từ 20-30 trò. Hiện tại phường rối làng Đào Thục có hơn 50 người đều làm nghề nông nhưng họ vẫn dành thời gian để sáng tạo ra nhiều trò mới để làm cho chương trình biểu diễn ngày càng thêm phong phú.

< Kết thúc chương trình, tấm màn ngăn cách người nghệ sỹ và khán giả cùng những con rối được kéo lên và khi đó người xem mới được nhìn thấy những con người tài hoa của làng rối Đào Thục.

Hàng tháng phường rối Đào Thục đón tiếp rất nhiều đoàn khách du lịch trong và ngoài nước đến xem. Bà Takashima Fujiko, du khách Nhật Bản chia sẻ: “Đây là lần đầu tiên tôi đến Việt Nam, tôi đã tham quan nhiều nơi trong thành phố Hà Nội và thấy rất thú vị. Nhưng đến xem múa rối ở Đào Thục làm tôi hiểu thêm về chiều sâu lịch sử, bề dày văn hóa của đất nước và con người Việt Nam. Tôi thấy người dân nơi đây rất dân dã và mến khách”. Dulichgo

< Du khách nước ngoài dành những  tràng pháo tay cho các nghệ sỹ làng rối nước Đào Thục.

Múa rối nước là một loại hình nghệ thuật đặc sắc mang đậm bản sắc dân tộc, bao đời qua đã gắn bó chặt chẽ với những tập tục, lễ hội của vùng Bắc bộ. Múa rối nước gần gũi với đời sống thường nhật của người dân, góp phần không nhỏ trong việc truyền bá kiến thức sản xuất, giáo dục tinh thần yêu nước, đạo đức, lẽ sống cho mọi tầng lớp xã hội, xứng đáng là một nghệ thuật độc đáo có một không hai trên thế giới. Hiện nay múa rối nước đang nằm trong danh sách đề cử là di sản văn hoá thế giới.

Theo Ngân Hà, Trần Thanh Giang (Báo Ảnh VN)
Du lịch, GO!