Từ ngã ba Hương An (Quế Sơn, Quảng Nam), theo hướng tây, qua thị trấn Đông Phú sẽ gặp đèo Le. Đèo Le nằm giữa hai xã Quế Long (Quế Sơn) và Quế Lộc (Nông Sơn), tỉnh Quảng Nam.

Bên kia đèo Le, những cái tên Đại Bình (hay Đại Bường), Trung Phước, Hòn Kẽm Đá Dừng, Dùi, Chiêng, Tí, Sé… bao giờ cũng gợi chút phiêu bồng trong khách lãng du. Nơi đây có phong cảnh sơn thủy hữu tình với suối Mát nước trong vắt, khung cảnh hoang sơ và đặc biệt là có món gà luộc ngon nổi tiếng.
Đèo Le đêm trăng vọng lời mẹ hát...
Câu hát ngàn năm mãi ru lòng tôi...

Ngay đỉnh đèo có một con suối nước trong xanh, mát lạnh. Mỗi khi ngồi nghỉ mệt tại đây khách bộ hành thường hay vốc làn nước trong xanh kia rửa mặt thấy mát lạnh vô cùng nên người ta đặt tên là suối Mát.

Còn tên đèo Le là do ngày xưa, đường sá khó khăn, người dân hai bên muốn thăm viếng nhau phải vạch rừng, lội bộ, leo lên đến đỉnh thì mết quá... le lưỡi thở phì phò nên đèo được đặt tên là đèo Le. Điều hấp dẫn nhất khi chọn đèo Le nghỉ dưỡng chính là khung cảnh thiên nhiên nơi đây còn khá hoang sơ.

Suối Mát nổi tiếng với nguồn nước trong lành, mát rượi nằm trên đỉnh đèo Le. Muốn sử dụng nguồn nước này, du khách không phải vất vả leo lên tận đỉnh đèo như trước đây bởi bây giờ đã có một quần thể dịch vụ du lịch gồm hồ tắm, phòng nghỉ dưỡng luôn sẵn sàng phục vụ. Sau này khi khách du lịch về nhiều con suối nhỏ ngày xưa không đủ cho khách đắm mình nên người ta đã xây 1 hồ bơi rộng giữa lưng chừng núi.

Cả hai hướng đèo Le đều có những quán ăn đề bản "Đặc sản gà tre đèo Le" nhưng quán nổi tiếng và đông khách nhất là quán ngay đỉnh. Quán được dựng sát bên cạnh con suối nước mát, bây giờ đã khang trang thoáng đãng hơn xưa nhiều với khách vào ra tấp nập

Du khách có thể tắm nơi đầu nguồn suối Mát hoặc bơi lặn trong hồ tắm rộng, xây lưng chừng đèo với nguồn nước được dẫn từ suối về. Được vẩy vùng trong làn nước mát nơi đèo cao trong khung cảnh thiên nhiên kỳ thú, bao mệt mỏi và âu lo đời thường của du khách sẽ như tan biến.

Sau khi lội bộ, tắm mát, nghỉ ngơi, du khách sẽ thưởng thức những món ăn đặc sản, trong đó độc đáo hơn cả là món gà đèo Le. Gà luộc ở đây là những chú gà ta được chăn thả quanh đồi, sau khi làm sạch, gà được bỏ vào nồi nước đang sôi để luộc chín. Vớt gà ra, người ta nhanh tay đổ gạo, đậu xanh vào nồi nước luộc để có món cháo gà thơm ngon.

Thịt gà có thể xé nhỏ trộn với rau răm, muối tiêu, chanh..., hoặc để nguyên con cho thực khách tự tay xé nhâm nhi thưởng thức. Món cháo được múc ra sau cùng, vị thơm, ngọt của gà quyện với vị cay cay, nồng nồng của rau răm, của ớt rừng giữa một không gian mênh mông lộng gió mát mẻ, bên tai là dòng suối chảy róc rách càng làm cho bữa ăn thêm thi vị.

Nhiều du khách ở đây thắc mắc tại sao gà đèo Le lại ngon đến vậy? Không ai lý giải được nhưng nhiều người tin rằng, chính nhờ nguồn nước của suối Mát nên thịt gà mới mềm và thơm như vậy, bởi nhiều người sau khi ăn xong còn mua gà sống về nhà nhưng khi luộc vẫn không thể ngon bằng ăn tại đèo Le. Tiếng lành đồn xa, món gà luộc đèo Le đã trở thành đặc sản nơi đây. Thương hiệu gà đèo Le đã vượt qua ranh giới huyện miền núi Quế Sơn, được nhiều nhà hàng vùng xuôi và thành phố lớn tìm mua, quảng bá, lôi cuốn thực khách.

Hãy đến với đèo Le nếu có dịp về Quảng Nam, ngoài việc thưởng thức món gà luộc "có một không hai" này các bạn sẽ có được những phút giây thư giãn giữa một không gian hoang sơ đầy thi vị của núi rừng xứ Quảng.

Gà luộc đèo Le

Du lịch, GO! tổng hợp, ảnh Phuot.com