Bạn đã từng vô cùng háo hức trên đường đi đến một địa điểm du lịch nổi tiếng rồi thất vọng tràn trề trước cảnh nơi ấy đầy rác? Bạn từng trông chờ từng này trước một chuyến đi nhưng thay vì thâu tóm được nhiều điều bổ ích lại bạn nhận lấy những cảnh chặt chém, lời mắng nhiếc của những người cung cấp dịch vụ cho khách du lịch?

Ở một phương diện khác: bạn là dân địa phương, người phục vụ khách du lịch và bạn cũng từng tiếp xúc với những người ăn to nói lớn, hay càu nhàu, chửi thề, vứt rác bừa bãi xuống nơi mà bạn đã mất bao công sức dọn dẹp vào buổi sáng?

Văn hóa du lịch bao gồm sự hiểu biết, hợp tác giữa người làm du lịch lẫn khách du lịch. Thiết nghĩ là cả hai phương diện này cần bổ trợ nhau mang lại lợi ích cho cả hai bên để tô cái đẹp cho từ ngữ du lịch - văn hóa, giữ các cảnh quan đẹp tồn tại bền vững, tăng cường sự phát triển cho nền du lịch nước nhà.
Chả ai có thể yêu cầu phía này phía kia phải làm thế này thế nọ được mà việc này phải có từ ý thức cá nhân lẫn cộng đồng.

Vậy thì có nên chăng:

Đối với khách du lịch:

- Hãy hòa nhập với người chung quanh, tôn trọng cộng đồng địa phương.

- Ăn mặc phù hợp khi viếng nhưng nơi trang nghiêm như đình, chùa, nhà thờ...

- Trân trọng cảnh quan, nhưng gì do thiên nhiên ban tặng; gìn giữ các di tích do con người tạo dựng nên. Nó đã tồn tại nhiều năm (thậm chí hàng ngàn năm gầy dựng của bàn tay thiên nhiên) nhưng sẽ bị bạn phá vỡ, làm giảm giá trị trong vài phút thiếu suy nghĩ.
Những người biết giá trị thiên nhiên xót xa vô cùng khi thấy bạn trèo lên các nhũ sa tại Suối Hồng (Mũi Né) khiến chúng rơi lả tả... hay đứt từng đoạn ruột khi bạn khắc tên mình vào những gốc cổ thụ có số tuổi thọ bằng nhiều lần của bạn.

- Không hút thuốc trên xe hay những chốn đông người. Một hơi thuốc của bạn sẽ buộc những người xung cùng "phải" thụ hưởng đấy - Bạn không thích một mùi lạ vì cho là nó hôi? người chung quanh bạn cũng thế thôi, đừng ép buộc mọi người phải ngửi thứ mà họ không thích.

- Không vức rác bừa bãi. Thử nghĩ xem một trăm, một ngàn người khác bỏ lại lon bia, vỏ ốc, tàn thuốc... sau khi đã hưởng thụ xong thì bãi biển sẽ ra sao? Bạn sẽ còn viếng thăm nơi ấy nếu không ai dọn dẹp nó?

- Nhẹ nhàng giải thích với người phục vụ những gì mình không bằng lòng ví dụ như phòng ốc, món ăn, dịch vụ... và cũng cần thông cảm nếu thật sự đó là trường hợp bất khả kháng. Bạn cũng biết là một trăm người thì cũng có một trăm ý riêng mà...

Đối với địa phương, người phục vụ khách du lịch, nhà xe:

- Giảm thiểu tối đa cảnh "chặt chém" theo mùa, hãy để khách sẽ đến nhiều lần thay vì một lần vĩnh biệt. Bạn có thể tăng cao thu nhập thật đấy nhưng sẽ giảm trong tương lại khi khi nhiều người biết quán bạn chỉ thích lợi dụng thời cơ.

- Thực phẩm cho khách nên xử dụng từ nguồn cung cấp an toàn vì bạn sẽ gặp rất nhiều phiền toái khi có khách ngộ độc. Xin xem khách như người trong chính gia đình mình, họ sẽ rất thích và cảm kích vì điều này.

- Giải thích tường tận, rõ ràng những gì mình biết về văn hóa, đặc sản địa phương khi khách hỏi. Đây là một phương cách tiếp thị ưu việt cho địa phương của bạn. Điều tốt đẹp nơi bạn ở sẽ nằm trong lòng mọi người của cả nước.

- Giúp đỡ du khách trong những gì có thể. Tôi từng hỏi đường một anh xe ôm tại nơi đi du lịch rồi nhận lấy những lời cộc lốc, cáu gắt. Không giận gì cả nhưng tại sao phải thế? Nếu anh ta lên thành phố và hỏi tôi đường đi nước bước của cái thành phố lớn nhất nước này, tôi vẫn sẽ hường dẫn rõ ràng như từ trước tới nay mình đã chỉ dẫn bao khách lỡ độ đường: chỉ là những lời trao đổi thì tiếc gì phải không bạn?

- Giúp khách du lịch giữ vệ sinh chung. Tôi có cảm xúc cao khi nhận thêm một chiếc bao xốp trống ngoài chiếc bao chứa đậu phọng luộc mà mình đã mua từ một cô bé ngoài bãi biển. Cô bé nói rằng "cái này dùng đựng vỏ đậu, cô chú ăn xong thì bỏ cả hai vô thùng rác đằng kia".

Vậy đó, hãy tạo cho du khách có cơ hội bằng các phương tiện nhỏ, cả các thùng rác sạch đẹp, đầy đủ nơi bạn kinh doanh.

Với thời đại công nghệ như ngày nay thì thông tin truyền nhanh lắm. Xây dựng tiếng tốt trong nhiều năm nhưng nó sẽ tan biết ngay trong vài ngày khi hàng trăm ngàn người trên internet đọc thấy những lời than phiền về quán của bạn trên mạng. Khi ấy: cái "kém" trong mắt họ có thể được tô điểm thêm lên gấp nhiều lần.

Du lịch có văn hóa sẽ giúp cộng đồng và cả bạn có những chuyến du lịch thoải mái, vui vẻ, thu nhập ổn định hơn trong hiện tại và tương lai.

Điền Gia Dũng