Rừng núi và mây mù bạt ngàn trên đỉnh Tây Yên Tử đã đem đến cho chúng tôi những trải nghiệm thật khác biệt. Không chỉ là đi mà còn là thấu hiểu, cả đạo và đời.

< Mênh mang mây và gió nhìn từ Hồ Thiên.

Cụm di tích Tây Yên Tử thuộc dãy núi chạy từ Đông Yên Tử sang với độ cao gần 1000m so với mực nước biển, thuộc địa phận xã Bình Khê (Đông Triều, Quảng Ninh). Nơi đây đã từng tồn tại một quần thể kiến trúc lớn và tinh xảo mang đậm phong cách của thiền phái Trúc Lâm dưới thời Trần. Địa danh này đã được lịch sử ghi nhận là nơi Phật hoàng Trần Nhân Tông – người sáng lập Thiền phái Trúc Lâm (1258 - 1308) chọn làm nơi tu thiền, đăng đàn thuyết pháp trong những năm cuối đời, đồng thời viên tịch tại đó.

< Bãi Đá Chồng với muôn hình vạn trạng.

Tây Yên Tử cũng không phải là một điểm đến xa lạ với những người ưa du lịch khám phá, thích phượt với con đường hiểm hay ham mê trekking. Không chỉ có cảnh thiên nhiên kỳ thú hay những con đường mòn băng qua rừng, điều hấp dẫn chúng tôi ở nơi đây nhất lại chính là những câu chuyện mang đậm sắc màu huyền bí của Phật giáo.

Nhờ sự dẫn đường của một Phật tử dưới chân núi, chúng tôi bắt đầu lên đường chinh phục sườn phía Tây của dãy núi linh thiêng. Dọc hành trình, dấu tích còn lại của những ngôi chùa, am, tháp... gần 700 năm tuổi cứ dần dần hiện ra trong mây mù, nằm lặng lẽ sau những vách đá cheo leo và rừng trúc rợn ngợp cả tầm mắt.

Am Ngọa Vân

Am Ngọa Vân là điểm đến đầu tiên của hành trình. Chúng tôi chọn con đường đi từ Bến Châu là một hồ nước thơ mộng uốn quanh chân núi. Người dẫn đường nói còn một lối đi khác qua dốc Đô Kiệu, theo lối Thông Đàn là nơi kiệu vua xưa kia đã phải dừng lại trước dốc núi khó khăn.

< Am Ngọa Vân giản dị với những di tích vô giá một thời.

Vượt qua những con dốc đầu tiên, đường mòn men theo những hàng thông cao vút đột ngột vắt qua một thung lũng nhỏ tràn đầy mây. Đó là bãi Đá Chồng, một bãi đá tự nhiên với hàng trăm tảng đá lớn nhỏ, có tảng to gần chục người ôm.

Rải rác xung quanh là những ngọn đồi đầy cỏ tranh lúp xúp như mâm xôi, thấp thoáng như dáng hình một con voi đang quay đầu về Ngọa Vân am. Chúng tôi nghỉ chân ở túp lều tranh của vợ chồng ông lão chăn bò, lắng nghe câu chuyện kỳ lạ về những ngôi mộ vô danh.

Chẳng mấy chốc mà trời lác đác mưa, lần từng bước theo con đường mòn trơn như mỡ. Sau 2 giờ leo bộ mải miết, rừng cây ngợp tầm mắt mới mở ra, trước mắt chúng tôi đã là những bậc đá rêu phong dẫn lên chùa. Vài Phật tử giúp việc thong thả bước ra đón những vị khách từ phương xa tới.

Nhấp chén trà nóng, ngắm ngôi am nhỏ tựa lưng vào núi như hòa lẫn với núi rừng, thật khó có thể hình dung đây chính là nơi mà năm 1308, Điều Ngự Giác Hoàng Trần Nhân Tông đã nhập Niết Bàn.

< Con đường dẫn sang chùa Hồ Thiên đi qua một thung lũng nhỏ tràn đầy mây.

Trải qua thăng trầm của lịch sử, cùng với địa thế trắc trở, những am, tháp ở Ngọa Vân đã bị “lãng quên” trong rừng rậm và mới chỉ được phát hiện hơn chục năm nay bởi những người đi rừng trên núi.

Nền xưa chỉ còn lại ngôi tháp tương truyền chứa xá lợi của Phật hoàng và một am nhỏ, thờ bức tượng khi ngài “hóa”, nằm nghiêng đầu, cành trúc mọc xuyên qua đùi mà không ai hay. Hơn chục năm trước, sư thầy và những phật tử hảo tâm đã cùng nhau dựng lại am, tháp như hiện nay.

Đứng trước tháp Tổ, nhìn khói hương bay nghi ngút giữa núi rừng, sự tĩnh tâm tràn ngập trong tâm trí tôi. Bao nhiêu mệt mỏi tan biến hết, dường như những nỗi trăn trở cũng dừng lại với thời gian ở nơi đây.

< Dòng suối có màu đỏ kỳ lạ chắn ngang đường đi.

 Hồ Thiên tự

Bỏ lại câu chuyện trang nghiêm của những phật tử ở Ngọa Vân trong nuối tiếc, chúng tôi tìm đường sang chùa Hồ Thiên. Con đường băng rừng rợn ngợp dưới những tán trúc dày đặc như không thấy mặt trời. Vài tán cây lá đỏ ối ven đường, hoa mua tím lác đác, đôi khi lại bắt gặp một bãi than “thổ phỉ” nham nhở và đen đúa.

< Hoa trẩu ở Tây Yên Tử loài hoa trắng tinh khôi của núi rừng.

Hồ Thiên là ngôi chùa nổi tiếng trong lịch sử Phật giáo Việt Nam, từng là trung tâm Phật giáo dưới thời Trần. Năm 1998, chùa được phát hiện trên dãy Yên Tử bởi Ban bảo tồn thiên nhiên tỉnh Bắc Giang.

Hồ ở độ cao chừng 500m, ngang với chùa Hoa Yên đồ sộ ở sườn Đông, nằm giữa hai ngọn núi chạy song song, có thế tựa như chiếc ngai tựa vào lưng núi. Sau hàng trăm năm bị bỏ quên trong rừng rậm, khi được trở lại với cõi thực, chùa đã cùng chung “số phận” với am Ngọa Vân, chẳng còn gì ngoài những phế tích.

< Phế tích quần thể chùa Hồ Thiên xưa kia.

Những dấu tích vách tường dày gần 1m, hàng chân cột đá xanh hình hoa sen phẳng lì xếp thẳng hàng rộng thênh thang, tháp đá 7 tầng sừng sững đã chứng minh vị thế của Hồ Thiên, đồng thời cũng cho thấy sự tàn phá khủng khiếp của hậu thế.
Năm 2002, một ngôi chùa đơn sơ được dựng lại dựng trên nền cũ. Năm 2006, chùa đã được công nhận là Di tích lịch sử cấp quốc gia.

Sư thầy trụ trì chùa Hồ Thiên - Thích Đạt Ma Trí Thông đã ở đây gần 11 năm, một mình tu thiền và coi sóc những di sản còn lại của những bậc tiền nhân. Những năm gần đây, cuộc sống của thầy bớt kham khổ hơn nhờ vào những phật tử vài ba ngày lại băng rừng lên núi mang theo thực phẩm và đồ dùng cần thiết.

< Tháp 7 tầng ở chùa Hồ Thiên.

Trong không gian tĩnh lặng gần như tuyệt đối, chúng tôi lắng nghe thầy trò chuyện về những lẽ sống ở đời, mới thấy đạo và đời chẳng bao giờ tách xa nhau. Hình ảnh bậc thiền sư áo vàng ngồi trong tư thế kiết già, giọng nói ấm áp và nụ cười hiền từ cứ ám ảnh mãi trong tôi về những con người vứt bỏ mọi tục lụy trần thế, gửi mình nơi cửa Phật.

Chúng tôi gặp vài Phật tử đang làm công quả trên chùa, cùng nhau đi chặt củi, hái rau, tự mình nấu bữa cơm thanh đạm nhưng đầy ý nghĩa. Nể lời chúng tôi, anh Khang, một họa sĩ thiết kế từ Hà Nội, đã dẫn chúng tôi lên am Rồng, dốc núi khó khăn gấp mấy lần so với đường lên Hồ Thiên, chỉ có cách vạch tán lá, bám dây leo mà đi.

Từ chùa nhìn ra chỉ thấy biển mây mù quanh năm, mây ùa đến rồi lại bay đi, quẩn mãi quanh chân. Tôi tự hỏi cái tên Hồ Thiên, phải chăng là “biển trời”, nơi chỉ thấy mênh mang mây và gió? Trong không gian mờ ảo của mây mù, bóng áo tràng xám phất phơ trên những bậc đá, mọi người cùng làm lễ sám hối trước tượng Trúc Lâm Tam tổ. Lúc ấy, một kẻ “ngoại đạo” như tôi chợt hiểu phần nào về sự giác ngộ.

< Nhìn ra biển mây mù mà mường tượng về một cõi thiền vô định.

Đêm hôm ấy chúng tôi xin nghỉ lại ở Hồ Thiên. Tiếng mưa rơi gõ lộp độp trên mái đá dường như càng làm không gian thêm tĩnh lặng. Người Phật tử đồng hành ngồi thiền đến khuya dưới ánh nến vàng vọt, khiến tôi không biết mình đang ở cõi thực thực hay mơ. Tỉnh dậy khi trời còn vừa sáng, tôi ngỡ ngàng khi nhìn ngắm cảnh vật xung quanh.

Từ biệt Hồ Thiên trở về, sư thầy không tỏ vẻ lưu luyến mà cũng chẳng có ý tiễn khách, dường như đã bỏ quên đi mọi suy nghĩ thường tình. Con đường xuống núi đôi chân đã thảnh thơi hơn nhiều, nhưng trong lòng tôi lại bộn bề suy nghĩ.


Đến bao giờ những di sản quý giá ở Tây Yên Tử mới trở về với đúng vị thế của nó. Nhưng nếu những dốc núi kia được thay thế bằng cáp treo như một dự án sắp sửa tiến hành, liệu Hồ Thiên, Ngọa Vân có còn lại vẻ u tịch thâm nghiêm, thứ thực sự dành cho những con người muốn lánh tục mà tìm đến hay không?

Du lịch, GO! - Theo phượt ký của Trường Giang (iHay.Thanhnien)