Đèo Le nằm ở huyện Quế Sơn, tỉnh Quảng Nam, cách quốc lộ 1A về hướng tây 30km. Đèo Le có phong cảnh hữu tình.

Nơi đây là nguồn cảm hứng sáng tác cho những nhà văn, nhà thơ mỗi lần lên đây ngắm cảnh, thưởng thức cháo gà và nhâm nhi ly rượu bên đĩa gà luộc nóng hổi.

Đèo Le vốn nổi tiếng là nơi sơn thủy hữu tình. Trên đỉnh đèo có một con suối nước trong vắt, mát đến lạnh người, nên dân trong vùng đặt tên là suối Mát. Xưa, đường sá khó khăn, người dân hai bên muốn thăm viếng nhau phải vạch rừng, lội bộ, leo lên đến đỉnh thì... le lưỡi thở nên đèo được đặt tên là đèo Le.

Ngay giữa đỉnh đèo Le có một con suối nước chảy quanh năm, có lẽ vì trước đây mỗi lần người dân lên đến đỉnh đèo, chọn một tảng đá lớn ven suối ngồi nghỉ ngơi, dùng tay vốc nước suối rửa mặt có được cảm giác mát rượi nên con suối có tên suối Nước Mát. Và ở ven suối Nước Mát này, các quán chuyên bán các món về gà được mọc lên.

Ban đầu cũng chỉ là những quán nước bình thường bán cho người dân mỗi khi qua đèo dừng chân, sau đó phục vụ thêm món ăn vừa nhanh mà lại để no lòng người đi đường: gà luộc, cháo gà. Ai ngờ tiếng lành đồn xa, món gà luộc giờ trở thành một món đặc sản không thể thiếu của đèo Le.

Gà luộc ở đây phải là những chú gà ta do chính người dân trong vùng nuôi thả, còn tơ. Gà làm sạch lông, lấy cả lòng ruột rồi rửa sạch bỏ vào nồi nước đang sôi để luộc. Gà chín vớt ra đổ gạo, đậu xanh vào nước luộc gà để có món cháo. Thịt gà có thể xé nhỏ trộn với rau răm, muối tiêu, chanh..., hoặc để nguyên con cho thực khách tự tay xé nhâm nhi thưởng thức. Món cháo được múc ra sau cùng để no lòng sau một chặng đường dài đến với đèo Le. Vị thơm, ngọt của gà quyện với vị cay cay, nồng nồng của rau răm, của ớt rừng giữa một không gian mênh mông lộng gió mát mẻ, bên tai là dòng suối chảy róc rách, càng làm cho bữa ăn thêm thi vị.

Nhiều người sau khi ăn gà ở đây đều thắc mắc tại sao gà đèo Le ngon đến vậy? Có nhiều lời giải thích chuyện này, như khi đi đến đèo Le vừa mệt vừa đói nên ăn thấy ngon miệng, do được thưởng thức gà trong một không gian đầy thi vị bên những người bạn, hay vì gà ở đây từ khâu rửa gà cho đến nước luộc gà đều sử dụng nước suối Nước Mát. Cho dù chưa có lời giải thích chính xác lắm, nhưng phải thừa nhận nếu như mua gà sống (đã làm sạch nhưng chưa luộc) hoặc gà luộc chín rồi đem ra khỏi đèo Le, về nhà hay đến nơi nào khác ăn là không ngon?!

Hãy đến với đèo Le nếu có dịp về với xứ Quảng, biết đâu ngoài việc thưởng thức món gà luộc "có một không hai" này, các bạn sẽ có được những cảm hứng sáng tác giữa một không gian thi vị và ấm áp tình người.

Theo Tuoitre Quangnam