Ở nước ta, thời kỳ mưa dông kèm sấm sét hoạt động mạnh nhất từ tháng 4 đến tháng 10. Đa phần sét xuất hiện chủ yếu vào buổi chiều từ 14h đến 20h. Thường thì cơn dông kéo đến rất nhanh trong vòng 15 phút và di chuyển với vận tốc 40km/giờ hay hơn nữa.

Khi đang ở nơi không an toàn thì cần phải để ý đến các dấu hiệu của dông như mây đen, khí lạnh, gió. Ta sẽ thực hiện theo nguyên tắc nhìn và nghe: Lúc sét xảy ra, thường thấy tia chớp lóe lên ở điểm nào đó trên bầu trời, sau đó là tiếng sấm kèm theo. Nếu khoảng thời gian giữa lúc có chớp đến lúc nghe thấy sấm càng ngắn thì sét sẽ xuất hiện ở vị trí càng gần ta, tức là mức độ nguy hiểm tăng. Khi đó cần nhanh chóng tìm cách tránh sét.

< Sấm sét có thể xuất hiện bất kỳ lúc nào.

Ta có thể chia khoảng thời gian ước tính được cho 3 sẽ tính được khoảng cách đến tia sét. Ví dụ nếu đếm được 3 giây thì sét cách vị trí đứng là 3/3= 1km. Nếu như khoảng thời gian đếm được nhỏ hơn 30 giây thì bạn đã nằm trong tầm ngắm của tia sét rồi và phải cẩn thận.

Nếu thời gian này nhỏ hơn 20 giây thì phải di chuyển đến nơi an toàn hơn. Khi nghe thấy tiếng sấm đầu tiên bất kể là gì cũng cần phải thấy nguy hiểm đã đến. Trong nhiều trường hợp, sét có thể đánh cách xa nơi có mưa tới 15 ~ 20km.

+ Khi ở ngoài đồng trống, trên đèo:

Người thích lượt phượt khắp nơi rất thường gặp trường hợp này và sẽ ứng phó theo cách nào?

- Tuyệt đối không dùng cây cối cao làm chỗ trú mưa, tránh các khu vực cao hơn xung quanh, tránh xa các vật dụng kim loại như xe đạp, xe máy, hàng rào sắt - thậm chí chân máy ảnh bạn đeo trên lưng cũng có thể tạo nguy hiểm vì nó trở thành cột thu lôi. Cần tránh luôn cả việc gọi điện thoại giữa lúc giông bão kèm sấm sét.

Ô dù che mưa khá tốt nhưng bản thân nó cũng chính là vật thu hút sét, khi giương dù lại cao hơn người đang sử dụng: Vậy nên giữa cái ướt và sự sống còn: bạn chọn cái nào?

- Gắng tìm chỗ khô ráo, nếu xung quanh có cây cao hơn thì nên tìm chỗ thấp nhất để trú. Đảm bảo thân người ở vị trí thấp nhất - tay ôm cổ, phần tiếp xúc của người với mặt đất càng ít càng tốt. Nếu có thể thì nên nhón chân nhưng không được nằm xuống đất. Đặc biệt, không đứng thành nhóm nhiều người gần nhau rất dễ thu hút sét. Áo mưa hay nón bảo hiểm nhựa là vật cách điện khá tốt nếu bạn trùm và mang trên mình.

- Nếu bạn đang bơi hoặc đi thuyền trên sông nước... thì cần lên bờ và tìm chỗ trú ẩn ngay lập tức. Tránh xa các vật cao, ra ngay khỏi những nơi nhiều nước như bãi biển, hồ... Hãy nhớ là nước dẫn điện rất tốt, do vậy mặt nước không an toàn dù nó thấp hơn đỉnh đá gần bên. Các vùng đỉnh núi hay sườn núi nhô cao cũng rất nguy hiểm, lập tức rời xa các khu vực này khi có nguy cơ. Nếu ở trong rừng thì tìm những nơi cây thấp hơn và thưa để tránh.

- Nếu đang chạy xe gắn máy trên đèo, cần nhanh chóng tìm và dừng xe phía bờ taluy dương có khảm đá hay bê tông: đỉnh taluy và mép ngoài mặt đường sẽ dễ hút sét hơn là góc âm taluy nơi bạn trú tạm. Tránh xa chiếc xe vì nó bằng kim loại, Không trú trong các khe thoát nước vì có thể gặp lũ cuốn dù đây là nơi tránh sét tốt.

- Nếu như bạn cảm thấy tóc bị dựng lên, giống cảm giác có điện khi sờ tay trước mặt tivi thì điều đó có nghĩa là có thể bị sét đánh bất cứ lúc nào. Khi đó cần lập tức cúi ngồi xuống và lấy tay che tai, không nằm xuống đất hay đặt tay lên đất.

+ Khi ở ngoài đường:

- Nếu bạn nghe thấy tiếng sấm, điều này có nghĩa là bạn đang nằm trong vùng sét đánh. Nhanh chóng tìm chỗ trú ẩn trong các ngôi nhà, tòa nhà lớn, nơi mà các hệ thống dây điện, ống nước sẽ trực tiếp hấp thu điện tích của sét. Không nên trú ẩn dưới những cây cao vì sét luôn có xu hướng đánh vào những cây cao nhất. Không có nơi nào ở ngoài trời an toàn trong suốt thời gian mưa bão có kèm theo sấm sét. Không rời khỏi nơi trú ẩn ít nhất 20 phút kể từ thời điểm tiếng sét kết thúc.

- Nếu xung quanh không có tòa nhà nào, bạn cần nhanh chóng ngồi xổm trên các ngón chân, dùng tay bịt tai lại và gục đầu trên đầu gối. Điều này giúp cho bạn trở thành mục tiêu nhỏ nhất có thể và giảm thiểu diện tích tiếp xúc với mặt đất. Không nên nằm duỗi thẳng trên mặt đất vì sẽ làm tăng lượng điện tích truyền xuống đất qua cơ thể.

- Nếu bạn đang ở trong xe hơi, xe đò, tàu hỏa hay tàu cao tốc: khi gặp sấm sét cần tránh tuyệt đối không nhoài người ra cửa sổ, không chạm đến vỏ bọc kim loại của vật thể mà bạn đang ở trong. Trong khung sắt sườn, bạn sẽ được an toàn tuyệt đối.

- Nếu phát hiện có nạn nhân bị sét đánh, lập tức gọi điện cho cấp cứu. Nạn nhân không còn mang điện tích, không gây nguy hại đến bạn - cần nhanh chóng kiểm tra tình trạng hô hấp, nhịp tim, mạch đập; nếu không còn hoạt động thì áp dụng các biện pháp hô hấp nhân tạo, xoa bóp tim ngoài lồng ngực rồi chuyển nạn nhân đến cơ sở y tế gần nhất bởi nếu được cấp cứu trong vòng 7 phút sau khi bị sét đánh thì có đến 90% trường hợp được cứu sống.

 + Khi ở trong nhà:

Ở trong nhà đang lúc mưa giông sấm sét chưa hẳn là an toàn tuyệt đối đâu. Đã có nhiều trường hợp thương tật nặng hoặc hỏng hóc đồ dùng trong trường hợp này, nhất là khi gặp sét hòn. Vậy bạn nên làm gì?

- Tránh xa các cửa sổ và cửa ra vào.

- Rút phích cắm các thiết bị điện tử ra khỏi ổ điện, như máy vi tính, tivi và tắt máy lạnh. Tránh xa điện thoại cố định có dây, máy vi tính và các thiết bị điện tử khác mà bạn có thể phải tiếp xúc trực tiếp với nguồn điện hoặc hệ thống ống nước.

- Không nên rửa tay, tắm rửa, giặt giũ hoặc rửa bát khi có sét vì sét có thể tấn công vào hệ thống đường ống nước nhà bạn.

Cái họa từ sấm sét xẩy ra hàng năm gây hại khá nhiều người, nó bất chợt và rất nguy hiểm vì có thể xuất hiện bất cứ nơi nào, không chừa một ai. Vậy nên biết rõ những việc cần làm khi có sét đánh sẽ giúp bạn và gia đình bạn được an toàn, tránh những thiệt hại và thương vong đáng tiếc.

Chúc bạn an toàn trong mọi trường hợp, nhất là lúc trên đường phượt trong mùa mưa bão.

Điền Gia Dũng - Du lịch, GO!