Hơn 30 năm trước khi còn ở quê (xã Đông Phú, H.Châu Thành, Hậu Giang), tôi thích tắm sông khi con nước bắt đầu lớn. Lấy hơi lặn xuống đầu cầu dừa, nghe âm thanh eng éc hồi lâu mới chịu trồi đầu lên.

Eng éc là tiếng kêu của loài cá heo nước ngọt. Cá heo nước ngọt thường xuất hiện vào mùa nước nổi (khoảng tháng 7 đến tháng 10 âm lịch) ở những nơi nước chảy mạnh. Cá to hơn ngón tay cái, dài chừng 8 phân, không vảy, đầu mình màu xanh dương lợt, bụng vàng nhạt còn đuôi và vây thì đỏ cam trông rất lạ mắt.

Hồi đó, cá tôm tự nhiên còn nhiều. Vãi chài, đóng đáy trúng cá heo, người ta thường gỡ bỏ, ít khi dùng làm thức ăn. Vậy nhưng bây giờ cá heo trở thành món ăn đặc sản tại các nhà hàng, thực khách thường phải gọi điện dặn trước mới có.

Giá hiện nay khoảng 150.000 – 200.000đồng/kg. Do nguồn cá trong thiên nhiên không còn nhiều, cung không đủ cầu, để thỏa mãn nhu cầu về con giống cho nông dân, gần đây Bộ môn Kỹ thuật nuôi trồng thủy sản nước ngọt, khoa Thủy sản, trường Đại học Cần Thơ phối hợp với Trung tâm Giống Thủy sản tỉnh An Giang đã thành công trong việc cho cá heo nước ngọt sinh sản nhân tạo và bán cho nông dân nuôi thương phẩm trong bè.

Cá heo còn sống đem cắt bỏ vây, đuôi, mổ bụng rồi dùng nước cốt chanh, giấm chua hoặc muối bọt chà cho sạch nhớt, khử mùi tanh. Cá heo nấu món canh chua cơm mẻ, nhúng giấm, kho mắm, kho mẳn, kho lạt bằm xoài…đều ngon. Riêng món kho tiêu ăn với cơm trắng là ngon tuyệt.

Cá tươi làm xong để cho ráo nước, bỏ vào nồi đất, chế màu dừa, nước mắm Phú Quốc, tiêu sọ đâm giập giập, ớt tươi ướp cho thấm đều…sau đó đặt lên bếp lửa kho liu riu. Để cá chín đều, thơm ngon, tránh cháy khét, đầu bếp phải chịu khó trở cá đôi lần. Kho xong nhắc xuống bỏ thêm tí dầu ăn, tiêu xay nhuyễn và nhất là phải có hành lá, củ hành tím xắt mịn.

Dọn ra bàn, nồi cá kho hấp dẫn đi kèm với dĩa rau tập tàng luộc là mặc sức no bụng. Mùi thơm lừng của cơm gạo dẻo, vị béo, bùi, ngọt của thịt cá và nhất là lớp da cá, mỡ cá béo mà không hề cho cảm giác ngán...  thật ngon không thể nào diễn tả  hết về con cá heo nước ngọt miền Tây.

Du lịch, GO! - Theo Thanhnien, Thesaigontimes