(TH) - Cửa Hà là một thắng cảnh miền núi xã Cẩm Phong, huyện Cẩm Thủy. Nơi này có ngọn núi đá vôi cao 220m, vách đá dựng đứng, quanh năm soi bóng nước dòng sông Mã hiền hoà xuôi về biển cả. Đỉnh núi gồm nhiều điểm nhấp nhô, tạo nên những hình thù kỳ dị.

Đoạn sông Mã chảy trên đất Cẩm Thủy qua những thác ghềnh như thác Ngốc, thác Sóng Ngàn... cho đến đất Phong Ý thì lòng sông mở rộng đến trên 200m trông như một hồ lớn, nước trong xanh hiền hòa trong mùa khô, cuộn xoáy trong mùa mưa. Đoạn sông này với bờ sông được bồi đắp bằng cát pha sỏi vàng, óng ánh dưới ánh nắng vàng thu trông xa như một bức tranh thiên nhiên hùng vĩ. Về phía tả ngạn có một ghềnh đá nhô ra mặt nước, tạo cho cảnh Cửa Hà thiên nhiên thơ mộng.

Tại đây, bờ bên tả là vách núi dựng đứng cao trên 220m, đỉnh núi nhấp nhô. Nơi đây tập trung các bè gỗ, luồng nứa rất nhiều để đổ về xuôi; cảnh trên bến dưới thuyền, đông vui nhộn nhịp.
Dulichgo
Tên Cửa Hà có từ đầu thế kỷ XIX, khi huyện lỵ Cẩm Thủy chuyển từ Cẩm Vân về Phong Ý thuộc địa phận 2 xã Cẩm Sơn và Cẩm Phong. Cửa Hà có vẻ đẹp ngoạn mục của một cửa sông miền xuôi.

Cảnh ngoạn mục ấy nằm  ngay bên vùng rừng núi hùng vĩ, âm u của miền sơn cước tạo nên vẻ đẹp riêng khiến cho Cửa Hà trở thành một thắng cảnh của xứ Thanh.

Sách Dư địa chí của Nguyễn Trãi, Kiến văn tiểu lục của Lê Quý Đôn đã xếp cửa Hà là danh thắng. Năm 1937, đã có dự định mở hội chợ Đông Dương tại đây, nhưng sau không thực hiện.

Đền Cửa Hà (Sơn Hà tự - Thung Chẹ) được xây dựng từ thế kỷ XV thờ các anh hùng liệt nữ có công giữ gìn vùng đất này, cũng là để thờ thần sông, thần núi, thờ các nghĩa sĩ trận vong Lam Sơn và thờ Mẫu (năm 2002 đền bị núi đá sụt lở nhấn chìm dưới lòng sông Mã).
Dulichgo
Trên vách đá dựng đứng ở độ cao 5m ngay sau mái đền, ta dễ nhìn thấy những vần thơ tuyệt tác Bích Mai Nhai ca ngợi phong cảnh cửa Hà với tất cả nỗi niềm xao xuyến:

Phiên âm:
Dulichgo
Sơn nguy nguy hề thủy thanh thanh
Bất kiến nhân hề khước hữu tình
Đắc ý hoảng nghi du bích lạc
Dương tiên hỗn tự bộ vân trình

Không Không thiên lại tiêu thiều vận
Hác lịch tuyền lưu gác thược thanh
Tá vấn đăng lâm du thiển khách
Ngô châu hà xứ thị bồng doanh

Tạm dịch:

Núi cao vời vợi nước trong xanh
Cảnh cũ người nay thật hữu tình
Những tưởng du chơi vườn bích ngọc
Vung roi vó ngựa chốn mây xanh

Vẳng vẳng nhạc thiều êm sáo trúc
Rì rầm suối ngọc khúc liên thanh
Du lãm chốn này bao du khách
Bồng lai tiên giới cảnh đâu bằng
Dulichgo
Cửa Hà không chỉ là thắng cảnh thanh bình kỳ thú mà còn là nơi thích hợp cho những ai thích mạo hiểm leo núi, với những vách núi dựng đứng, dưới là dòng sông êm đềm chảy.

Du lịch, GO! tổng hợp