Thác Đầu Đẳng là một thắng cảnh trong khu vực Vườn quốc gia Ba Bể, huyện Ba Bể, tỉnh Bắc Kạn cách thị trấn Chợ Rã khoảng 16 km. Sông Năng sau khi luồn dưới núi đá vôi Lũng Nham tạo thành động Puông, khi chảy đến bản Húa Tạng thì bị hàng trăm tảng đá lớn chặn lại tạ thành dòng thác. Vị trí thác cũng là nơi tiếp giáp giữa Bắc Kạn với tỉnh Tuyên Quang, cách động Puông chừng 4km tính theo theo dòng sông Năng.

Thác Đầu Đẳng hùng vĩ với chiều dài hơn ngàn mét, thác tạo thành ba bậc, bậc trên chênh với bậc dưới từ 3 đến 4 mét theo chiều dài. Thác nằm giữa hai dãy núi đá vôi, có độ dốc lớn, là nơi con sông Năng bị chặn lại bởi những tảng đá lớn, nhỏ xếp chồng lên nhau với độ dốc chừng 500m, tạo thành một thác nước kỳ vĩ, hoà với phong cảnh rừng nguyên sinh. 

Từ một điểm trên dòng sông Năng, cách động Puông chừng 4km: du khách sẽ theo con rạch nhỏ từ sông Năng hướng vào hồ Ba Bể. Nhưng hãy khoan rẽ vào hồ vội mà hãy đi tiếp chừng 2,5km để đến bản người Tày Hua Tạng (xã Nam Mẫu), nơi tiếp giáp tỉnh Tuyên Quang mà theo tiếng Kinh có nghĩa là Đầu Đẳng.

Tại đây thuyền không thể đi tiếp vì dòng sông Năng bị những khối đá lớn nhỏ xếp chồng trên một đoạn dài gần 2km chia dòng nước thành nhiều dòng nhỏ chảy xiết tạo nên một thác Đầu Đẳng vừa bề thế vừa ngoạn mục.

< Tầng trên cùng của thác Đầu Đẳng.

Thác Đầu Đẳng có tổng chiều cao khoảng 53m, đổ xuống từ núi bằng toàn bộ nước sông Năng len lỏi giữa những khối đá vôi lớn nằm chồng lên nhau và chia làm 3 đoạn: đoạn thứ nhất nước từ trên cao xối mạnh và khúc khuỷu; đoạn thứ hai, nước rẽ thành hai dòng; đến đoạn thứ ba, thác lại chảy lững lờ giữa những tảng đá, êm đềm và thơ mộng. 

Du khách sẽ rất ngạc nhiên thú vị khi phía sau dòng sông hiền hòa bỗng hiện ra một thác nước hung hãn tung dòng nước đầy phù sa. Giữa thiên nhiên hoang sơ và kỳ vĩ, con người bỗng cảm thấy yếu đuối và thật bé nhỏ.

Khách đến đây được người dân Hua Tạng đón tiếp bằng tất cả sự thân tình, và có dịp thưởng thức món cá Anh Vũ, món măng vầu xào cùng men rượu làm từ lá cây rừng là những đặc sản của vùng hồ Ba Bể. Nếu gặp may, du khách còn có thể đánh chén món cá Chiên dù ngày nay đã hiếm thấy trên thị trường, có con nặng đến 10kg.

Trong chiều muộn, ngồi bên bếp lửa ấm sực, ngửi mùi cá sông tươi rói nướng thơm nức mũi, được nghe những truyền thuyết nửa hư nửa thực về các tay giang hồ và người đẹp sơn cước thời đầu thế kỷ trước, du khách lại được dịp tưởng tượng mình chính là những lữ khách ngày đêm xuôi ngược sông Năng, kiếm sống bằng lòng dũng cảm và tìm ý nghĩa cuộc đời qua những chuyến phiêu lưu…

Đã đến Vườn quốc gia Ba Bể, động Puông thì bạn không thể bỏ qua ngôi thác đẹp Đầu Đẳng hùng vĩ này được.

Du lịch, GO!