Lệ Thủy là một huyện thuộc tỉnh Quảng Bình. Phía nam giáp huyện Vĩnh Linh (thuộc tỉnh Quảng Trị), phía bắc giáp huyện Quảng Ninh (Quảng Bình), phía tây giáp tỉnh Khammouan của Lào, phía đông giáp Biển Đông.

< Cánh đồng ở Xuân Giang.

Về địa hình: Phía tây huyện là dãy Trường Sơn, địa hình dốc theo hướng đông với vùng núi, đồi, có suối nước khoáng Bang với nguồn nước khoáng đang được khai thác làm nơi nghỉ dưỡng và làm nước uống đóng chai. Phần giữa huyện là một dải đồng bằng hẹp hai bên bờ sông Kiến Giang. Ven biển là những dải cồn cát trắng kéo dài hàng chục cây số. Ngoài làng chài và một bãi tắm, đa phần còn lại đều hoang sơ.

< Một góc sông Kiến Giang.

Huyện có 2 thị trấn là Kiến Giang và Lệ Ninh cùng 26 xã: An Thuỷ, Cam Thủy, Dương Thủy, Hoa Thủy, Hồng Thủy, Hưng Thủy, Kim Thủy, Lâm Thủy, Liên Thủy, Lộc Thủy, Mai Thủy, Mỹ Thủy, Ngân Thủy, Ngư Thủy Bắc, Ngư Thủy Nam, Ngư Thủy Trung, Phong Thủy, Phú Thủy, Sen Thủy, Sơn Thủy, Tân Thủy, Thái Thủy, Thanh Thủy, Trường Thủy, Văn Thủy, Xuân Thủy.
Diện tích tự nhiên của toàn huyện là 142.052 ha với dân số 140.804 người (năm 1998).

< Khu lăng mộ Lễ Thành hầu Nguyễn Hữu Cảnh.

Lệ Thủy cũng là quê hương của Sùng Nham hầu Dương Văn An, Chiêu Vũ hầu Nguyễn Hữu Dật, Lễ Thành hầu Nguyễn Hữu Cảnh, Kim tử Vinh Lộc Đại phu Đặng Đại Lược, Thạc Đức hầu Đặng Đại Độ, Sư bảo Nguyễn Đăng Tuân, Vũ Đăng Phương, Đại tướng Võ Nguyên Giáp, Tổng thống VNCH Ngô Đình Diệm. Vì vậy, tương truyền rằng đây là vùng đất địa linh sinh nhân kiệt.

Trong Chiến tranh Việt Nam, nơi đây là chiến trường ác liệt với mật độ bom rải thảm của Không quân Mỹ với mật độ dày đặc.

< Quốc lộ 1 đoạn qua Lệ Thủy.

Huyện Lệ Thủy có các tuyến đường quan trọng cắt ngang như QL1, đường HCM Đông, HCM Tây... và các tuyến tỉnh lộ tốt như TL10, TL16... Có cửa khẩu Tà Rùng - Cù Bai tại xã Hướng Lập, huyện Hướng Hoá.

Lệ Thủy nổi tiếng với sông Kiến Giang, văn hóa đặc trưng Hò khoan Lệ Thủy, trong đó có điệu hò khoan chèo đò, hò giã gạo. Hằng năm, vào ngày 2 tháng 9, nơi đây diễn ra đua thuyền truyền thống.

Những thắng cảnh đẹp tại Lệ Thủy có thể kể như:

- Sông Kiến Giang: là một nhánh của sông Nhật Lệ. Sông chảy qua huyện Lệ Thủy với tổng chiều dài 58 km.

Hầu hết các con sông ở Việt Nam đều chảy theo hướng đông nam, riêng con sông này chảy theo hướng đông bắc nên còn được gọi là nghịch hà. Trước đây, hàng năm con sông này gây lũ lụt cho vùng đồng bằng xung quanh do sông dốc, ngắn. Sau khi có đập An Mã ngăn ở thượng nguồn, nạn lũ lụt đã được khống chế.

< Suối nước khoáng nóng Bang.

- Suối nước khoáng nóng Bang thuộc xã Kim Thủy, huyện Lệ Thủy, cách thành phố Đồng Hới 60km về phía Tây Nam. Dòng suối thường bốc hơi tạo thành làn sương mờ ảo giăng mắc khắp không gian khiến cho du khách đến đây cứ nghĩ mình đang lạc vào chốn bồng lai.

- Chùa An Xá tọa lạc ở thôn An Xá, xã Lộc Thủy. Đây là ngôi chùa làng có từ năm 1900, chùa hiện nay được xây dựng vào năm 1994. Chùa thuộc hệ phái Phật giáo Bắc tông.
Chùa được Bộ Văn hóa – Thông tin công nhận là Di tích lịch sử – Văn hóa quốc gia.

< Nhà lưu niệm Đại tướng Võ Nguyên Giáp.

- Khu lăng mộ Lễ Thành hầu Nguyễn Hữu Cảnh, người có công mở cõi miền Nam, một khu du lịch tâm linh đang được người dân Lệ Thủy tôn thờ và gìn giữ.


< Bàu Sen ở Lệ Thủy.

- Nhà lưu niệm Đại tướng Võ Nguyên Giáp, người học trò xuất sắc của Chủ tịch Hồ Chí Minh kính yêu, vị tướng tài lừng danh thế giới.

- Miếu thờ tiến sĩ Dương Văn An, tác giả của ’’Ô Châu cận lục’’.

- Bàu Sen là một hồ nước ngọt đầy sen thuộc xã Sen Thuỷ, huyện Lệ Thuỷ. Chỉ cách biểm tầm 2km, không có nguồn nước nào đổ vào, vậy nhưng giữa những muôn trùng nắng gió chang chang, bàu vẫn đầy ắp nước, xanh rì, ngọt lịm.

< Bãi biển ở Cam Liên.

Ngoài Bàu Sen, huyện Lệ Thủy có nhiều hồ lớn nhỏ khác như hồ An Mã, hồ Cẩm Ly, Bàu Dum, hồ Thanh Sơn, hồ Phú Hòa, hồ Đập Làng... v.v.

- Núi ở Lệ Thủy có nhiều, ví dụ như núi Răng Lược (xã Kim Thủy), núi Lệ Thuỷ (xã Tịnh Châu - Sơn Tịnh), núi Mã Yên (còn gọi là núi Thiên Mã)...

< Hoàng hôn trên bãi biển ở Lệ Thủy.

- Bờ biển huyện Lệ Thủy dài khoảng 20km kéo dài qua nhiều xã với cát trắng, sạch. Biển có làngchài Ngư Thủy khiến ta nhớ đến bộ phim 'Trở lại Ngư Thuỷ' dạo nào trình chiếu đã gây xúc động trong cả nước và làm dấy lên một làn sóng ủng hộ, hướng về Ngư Thuỷ. Ngư Thủy cũng có bãi tắm đẹp đã được đưa vào khai thác du lịch.

Đến Lệ Thủy một lần, hẳn bạn sẽ không quên con người và cảnh vật nơi đây và chắc chắn còn muốn đến thêm lần nữa.

Du lịch, GO!, ảnh internet.