Từ thuở xa xưa, vùng đất Phan Thiết - Bình Thuận đã nổi tiếng về nghề sản xuất nước mắm. Có thể nói, ở vùng biển Bình Thuận đâu đâu cũng có người làm nước mắm, với nhiều thương hiệu nổi tiếng. Hiện nay trên địa bàn Phan Thiết có khoảng 200 cơ sở sản xuất nước mắm. Các cơ sở này hiện nay tập trung chủ yếu ở phường Phú Hài, Thanh Hải và Hàm Tiến, sản lượng trung bình hàng năm đạt khoảng 30 triệu lít.

Tiếng vang ngày càng xa, ngày càng có nhiều khách đến Bình Thuận để mua nước mắm về làm quà tặng cho người thân, bạn bè. Hiện nay bên cạnh sản phẩm nước mắm truyền thống Phan Thiết – Bình Thuận, còn có nhiều sản phẩm dạng mắm khác như: mắm ruốc và đặc biệt là mắm nêm. Ai đã từng có dịp thưởng thức mắm nêm Phan Thiết, ắt hẳn sẽ nhớ mãi hương vị của nó.

Mắm nêm còn gọi là mắm cái, món ăn địa phương độc đáo không thể thiếu trong mọi gia đình, nhất là bà con ven biển miền Trung. Cá sử dụng để muối mắm nêm vẫn là cá nục, cá dảnh, cá cơm. Hàng năm cứ vào khoảng tháng 6, tháng 7 dương lịch mùa đánh bắt cá nhiều nhất, cũng là thời điểm người dân Bình Thuận vào vụ làm mắm mới.

Theo những người lâu năm trong nghề, quy trình làm mắm nêm đơn giản hơn nước mắm. Thường thì chỉ hai cá một muối, hoặc một lớp cá một lớp muối. Mặn lạt và ngon tùy người có kinh nghiệm và tay nghề. Mắm nêm để dành ăn lâu thì muối mặn hơn. Xóc cá cho muối thấm vào cá được đều rồi đổ vào hũ, chai. Nếu là chai thì cần nút kín. Với cách làm mắm này, cá càng để lâu thì khi ăn sẽ càng ngon, càng đậm đà. Được biết, để có một mẻ mắm ngon và đạt chất lượng, người thợ làm mắm phải biết cân bằng lượng cá và lượng muối sao cho phù hợp.

Những người làm mắm nêm chuyên nghiệp muốn có món mắm nêm ngon, thường nhận dạng qua lá mắm có màu ửng hồng. Tuy nhiên, để có được loại mắm nêm thơm ngon, đặc biệt, thông thường thì chỉ có cá nục, cá cơm là làm mắm ngon và đạt tiêu chuẩn nhất. Hiện nay ở Bình Thuận có rất nhiều hộ kinh doanh, sản xuất các loại mắm nêm và có một lượng khách hàng nhất định, vừa bán lẻ vừa bỏ mối sỉ cho nhiều bạn hàng ở khắp nơi.

Với quy mô một địa phương có truyền thống về sản xuất nước mắm, nhiều cơ sở sản xuất nước mắm ở Bình Thuận đã được Cục Sở hữu Trí tuệ đánh giá cao. Đây là một thuận lợi lớn để các sản phẩm dạng mắm ở Bình Thuận tiếp tục phát triển.

Có thể nói, về Bình Thuận chúng ta dễ dàng thưởng thức những món ăn độc đáo, đặc trưng của biển, và chắc hẳn không thể bỏ qua vị ngọt, mặn mà món mắm nêm mang lại. Mắm nêm còn được chế biến bằng cách xay nhuyễn cá muối, dưa chuột, đu đủ chua, ớt chín thái mỏng, thêm chút hương liệu để trở thành mắm cà, món ăn độc đáo vừa thơm ngon, vừa rẻ tiền. Các bà nội trợ thích dùng mắm cà làm nước chấm rau trong các bữa ăn.

Mắm nêm tuy đơn sơ giản dị, nhưng du khách một lần dùng qua chắc chắn nhớ mãi.

Du lịch, GO! - Theo Châu Tỉnh (Bình Thuận Online)